Intergration Essay - BSME HUMA1013

Reminder: PLease email your essays to: angsosyoklasrum@yahoo.com and salocinnitsuj@gmail.com on or before March 14, 2011 7:30 PM

As future Engineers, you would want to make a difference and make this Earth a better place to live in. Discuss the role of the Humanities in making Engineers more "humane" and the place of ART in a science like Engineering. Discuss the seven arts (painting, sculpture, architecture, music, dance, theater, and literature) and the modern art which were added such as computer visual arts, photography, film, etc and its relevance to the practice of Engineering in the Philippines. Include the theories that you learned and your reflections as you were exposed to the various forms of art.

Thanks. jefeleven (03082011)

Humanities Midterm BSME SY 2010-2011

Answer the following on a Word file and send it to angsosyoklasrum@yahoo.com, salocinnitsuj@gmail.com. If the picture does not appear, please click the link.
Basically, you need to interpret and critique the painting. Choose between the FOUR PLANES and the SEVEN QUESTIONS. Email the answers before Friday, January 21, 2011. Enjoy!

1. FERNANDO AMORSOLO

http://tl.wikipedia.org/wiki/Talaksan:Planting_Rice_Fernando_Amorsolo.jpg

2) CESAR F. BALAGOT

http://www.kriyayoga.com/philippines/philippine_art_and_paintings/philippine_art_483.jpg

3) ROMEO TABUENA

http://www.pinoyarte.com/

4. BON MUJERES, BIYAYA VIII

http://www.kulay-diwa.com/contact_us

BSME 2-2 Second Semester 2010

BSME 2-2 Instructions:

A. Please attend the lighting of the belen on Wednesday, Dec. 8, 2010, 6PM, at the Freedom Park. Write a reaction paper based on the following:

1. The physical construction of the Belen. Why do you think is the belen situated on the ground and not hanging on the second floor, as practiced in previous years? Describe how you see the belen, The figures, colors, materials used, lighting, etc.

2. What do you think this year’s belen represent? Is the concept socially relevant? Did it show any social issues? How does the belen reflect the values of the PUP community? Explain your answer.

3. Describe the musical numbers and the drama performances. Comment on the songs and style of singing. Comment on the acting, story, props, sequencing, and special effects of the drama.

4. While watching the belen lighting, look around and observe the structures surrounding the belen. Describe the spatial relations among the stuctures such as the Mabini shrine, the obelisk, the stone garden, the PUP main building, etc. Did the creation of the belen respond to the spatial stimulation of these structures.

5. If the class cannot attend the lighting of the belen, just visit the belen the following day and answer item nos. 1, 2 and 4.

Date of Submission: December 13, 2010. Please email to angsosyoklasrum@yahoo.com AND nicolas_justinvilla@yahoo.com



B. For your Christmas break, you will have one major project. Each student will come up with a “Personal Aesthetic Journal” which will show the various art forms you experienced during the break. Art forms include songs you listened to, concerts that you attended, plays and movies that you watched, books, essays, poems that you read, paintings and sculptures that you saw and even buildings that you visited. For each of the art form you will provide, in matrix form, the date of the activity, the description of the art work, and your critique of the art work, and your reflections. You may include pictures of the attended activities. The format of the journal is as follows:

Date Title& form of Art Work Description Relevance Critique Reflections





To be submitted on short bond paper on resumption of classes in January 2011.

C. In relation to the above journal, you are required to attend the following activities:

1. The Lantern parade in UP Diliman on December 17, 2010
2. Watch at least two Metro Manila Film Fest entry (Please attach copy of ticket.)
3. Watch the Christmas Display at the Greenhills shopping Mall
4. Visit any art gallery (in Megamall, SM North EDSA or any gallery)
5. One classical (choir or orchestra) concert and one modern (Pop, rock, R&B, etc) concert

Reports of the above activities will be include in your Personal Aesthetic Journal.

D. For the officers, please group the class into six groups and assign the the following topics for presentation on January:

1. Visual Arts: Painting and Photography
2. Sculpture
3. Architecture
4. Dance
5. Music
6. Theater/Drama & Film

E. During the break, read and study Estolas et al, Introduction to Humanities Chapters 1-3. Long examination first week of January.

Pleas e collate the grouping in one document and email the same to angsosyoklasrum@yahoo.com and nicolas_justinvilla@yahoo.com before December 13, 2010.

Thank you.

JFLVN

HUMA 1013 Online Midterm Examination

INstructions: 1. PLease copy and paste the questions on a Word file (97-2003 Word file) or use the compatibility mode. Do not email me a Word file with a .docx extension. PLease check your file first and be sure it has a .doc filename extension.

2. Post your answers both on the Word file and on the massage of the email.

3. Email your answers to angsosyoklasrum@yahoo.com and salocinnitsuj@gmail.com. Send the Word file as an attachment but copy paste the contents of the Wordfile as the message of your email.

4. Indicate in the subject the following: The Subject, your Yr.&Section, and your name. Example:
HUMA1013_DelaCruzJuan_BBF2-4. Take note that if you do not indicate your year and section and name in the subject or if you email me and Word2007 document, I will not be able to read your midterm and you will not receive a grade for that ecamination.

Questions:

1. Go to the PUP obelisk and study the bust of Apolinario Mabini. Analyze the sculpture using ALice Guillermo's Four planes. As context, discover why the monument was built and why the flagpole was transferred to the Freedom Park. What is the significance of Mabini's ideals to the PUP Star on the upper portion of the obelisk.

2. Go the the Inter-faith Chapel and comment on the sahpe ans structure of the chapel. Get the history of the building. When was the chapel built?Who was the architect of the chapel? Who commissioned the building of the chapel? Whay was it designed in such a way? HOw would you comment on the recent structural changes being imnplemented on the chapel premises?

3. Go to the gate and comment on the sculpture seen immediately before you enter the PUP gate. Write the important fact about the sculpture (Title, sculptor, medium, date, etc.). Choose between the seven basic questions and Alice Guillermo's Four planes in analyzing the sculpture. What could be done to preserve the scultpture and to prevent from it being vandalized?

4. Review the lyrics of the PUP Hymn and discuss the imagery and social significance found thereof. Basaed on the hymn, what do you think is your role as a Filipino citizen and as a student of PUP?

Know your school, know your self! Enjoy!

Arts Month- Song Writing Contest---all classes under Justin Nicolas required to submit entry

Dear HUMA 1013/ HU110 Students:

February is declared as PUP Arts MOnth and one of the major activites will be the song writing contest. I am encouraging all my classes to submit at least one entry for the song writing contest, but each class must try to submit the most number of entries that they can submit. The final presentation will be on February 3, 2010. The theme will be close to the NCCA theme "Ani ng Sining". Details will be announced later.

Thanks and hope one of my students bag the frist prize!
PLease call the Music Department, PUP UCCA Office for more information.

So start practising you old composition that have not yet been performed yet or start composing those new songs now!

Justin V. Nicolas

World Literature Midterm Exam

WORLD LITERATURE
ONLINE EXAMINATION
2ND SEMESTER SY 2008-2009
CLASS OF JUSTIN NICOLAS

Dear Students:

Please read the following poems and answer the questions on a separate Word 97-2003 Document (.doc) [Please do NOT save it in the Word 2007 verson (.docx)] Assign a filename using the following format LT220_MTEB0809_(SECTION)_(NAME).doc. (Ex. LT220_MTEB0809_MK2-3_JoanVillas.doc). Email your answers to angsosyoklasrum@yahoo.com indicating your section and name on the subject (Ex. World Lit Exam MK 2-3 Joan Villas) Be sure to put you name on the filename and the email subject so that your examination will not get lost. Enjoy!

Directions:
For each of the following poems, answer the following:

What is your literal translation of each stanza (or every four lines)? What do these lines connote?
What are the elements used in the poem? Give an example from the text.
Did the author use symbolism in the poem? What is you interpretation of these symbolisms?
What is the social or historical significance of the poem? What issues are being presented by the author?
Read the biography of the author. How is the poem significant to the life of the author?
What is the personal significance of the poem to you?
In general, what is the theme that the author is trying to convey?

Based on you insights from the poem, write you own poem (at least two stanzas, four lines per stanza). You may also choose to write a sonnet or a haiku.

Poem 1
The Road Not Taken
Robert Frost

Two roads diverged in a yellow wood,And sorry I could not travel bothAnd be one traveler, long I stoodAnd looked down one as far as I couldTo where it bent in the undergrowth;Then took the other, as just as fair,And having perhaps the better claimBecause it was grassy and wanted wear,Though as for that the passing thereHad worn them really about the same,And both that morning equally layIn leaves no step had trodden black.Oh, I marked the first for another day!Yet knowing how way leads on to wayI doubted if I should ever come back.I shall be telling this with a sighSomewhere ages and ages hence:Two roads diverged in a wood, and I,I took the one less traveled by,And that has made all the difference.

Poem2
Do Not Go Gentle Into That Good Night
Dylan Thomas

Do not go gentle into that good night,Old age should burn and rave at close of day;Rage, rage against the dying of the light.Though wise men at their end know dark is right,Because their words had forked no lightning theyDo not go gentle into that good night.Good men, the last wave by, crying how brightTheir frail deeds might have danced in a green bay,Rage, rage against the dying of the light.Wild men who caught and sang the sun in flight,And learn, too late, they grieved it on its way,Do not go gentle into that good night.Grave men, near death, who see with blinding sightBlind eyes could blaze like meteors and be gay,Rage, rage against the dying of the light.And you, my father, there on that sad height,Curse, bless, me now with your fierce tears, I pray.Do not go gentle into that good night.Rage, rage against the dying of the light.


Poem3
Television
Roald Dahl

The most important thing we've learned,So far as children are concerned,Is never, NEVER, NEVER letThem near your television set --Or better still, just don't installThe idiotic thing at all.In almost every house we've been,We've watched them gaping at the screen.They loll and slop and lounge about,And stare until their eyes pop out.(Last week in someone's place we sawA dozen eyeballs on the floor.)They sit and stare and stare and sitUntil they're hypnotised by it,Until they're absolutely drunkWith all that shocking ghastly junk.Oh yes, we know it keeps them still,They don't climb out the window sill,They never fight or kick or punch,They leave you free to cook the lunchAnd wash the dishes in the sink --But did you ever stop to think,To wonder just exactly whatThis does to your beloved tot?IT ROTS THE SENSE IN THE HEAD!IT KILLS IMAGINATION DEAD!IT CLOGS AND CLUTTERS UP THE MIND!IT MAKES A CHILD SO DULL AND BLINDHE CAN NO LONGER UNDERSTANDA FANTASY, A FAIRYLAND!HIS BRAIN BECOMES AS SOFT AS CHEESE!HIS POWERS OF THINKING RUST AND FREEZE!HE CANNOT THINK -- HE ONLY SEES!'All right!' you'll cry. 'All right!' you'll say,'But if we take the set away,What shall we do to entertainOur darling children? Please explain!'We'll answer this by asking you,'What used the darling ones to do?'How used they keep themselves contentedBefore this monster was invented?'Have you forgotten? Don't you know?We'll say it very loud and slow:THEY ... USED ... TO ... READ! They'd READ and READ,AND READ and READ, and then proceedTo READ some more. Great Scott! Gadzooks!One half their lives was reading books!The nursery shelves held books galore!Books cluttered up the nursery floor!And in the bedroom, by the bed,More books were waiting to be read!Such wondrous, fine, fantastic talesOf dragons, gypsies, queens, and whalesAnd treasure isles, and distant shoresWhere smugglers rowed with muffled oars,And pirates wearing purple pants,And sailing ships and elephants,And cannibals crouching 'round the pot,Stirring away at something hot.(It smells so good, what can it be?Good gracious, it's Penelope.)The younger ones had Beatrix PotterWith Mr. Tod, the dirty rotter,And Squirrel Nutkin, Pigling Bland,And Mrs. Tiggy-Winkle and-Just How The Camel Got His Hump,And How the Monkey Lost His Rump,And Mr. Toad, and bless my soul,There's Mr. Rate and Mr. Mole-Oh, books, what books they used to know,Those children living long ago!So please, oh please, we beg, we pray,Go throw your TV set away,And in its place you can installA lovely bookshelf on the wall.Then fill the shelves with lots of books,Ignoring all the dirty looks,The screams and yells, the bites and kicks,And children hitting you with sticks-Fear not, because we promise youThat, in about a week or twoOf having nothing else to do,They'll now begin to feel the needOf having something to read.And once they start -- oh boy, oh boy!You watch the slowly growing joyThat fills their hearts. They'll grow so keenThey'll wonder what they'd ever seenIn that ridiculous machine,That nauseating, foul, unclean,Repulsive television screen!And later, each and every kidWill love you more for what you did.

Poem4
Where the Sidewalk Ends
Shel Silverstein

There is a place where the sidewalk endsAnd before the street begins,And there the grass grows soft and white,And there the sun burns crimson bright,And there the moon-bird rests from his flightTo cool in the peppermint wind.Let us leave this place where the smoke blows blackAnd the dark street winds and bends.Past the pits where the asphalt flowers growWe shall walk with a walk that is measured and slow,And watch where the chalk-white arrows goTo the place where the sidewalk ends.Yes we'll walk with a walk that is measured and slow,And we'll go where the chalk-white arrows go,For the children, they mark, and the children, they knowThe place where the sidewalk ends.

Poem5
Alone With EverybodyCharles Bukowski

the flesh covers the bone and they put a mind in there and sometimes a soul, and the women break vases against the walls and the men drink too much and nobody finds the one but keep looking crawling in and out of beds. flesh covers the bone and the flesh searches for more than flesh. there's no chance at all: we are all trapped by a singular fate. nobody ever finds the one. the city dumps fill the junkyards fill the madhouses fill the hospitals fill the graveyards fill nothing else fills.

***end of the exam****

World Literature Midterm Exam

WORLD LITERATURE
ONLINE EXAMINATION
2ND SEMESTER SY 2008-2009
CLASS OF JUSTIN NICOLAS

Dear Students:

Please read the following poems and answer the questions on a separate Word 97-2003 Document (.doc) [Please do NOT save it in the Word 2007 verson (.docx)] Assign a filename using the following format LT220_MTEB0809_(SECTION)_(NAME).doc. (Ex. LT220_MTEB0809_MK2-3_JoanVillas.doc). Email your answers to angsosyoklasrum@yahoo.com indicating your section and name on the subject (Ex. World Lit Exam MK 2-3 Joan Villas) Be sure to put you name on the filename and the email subject so that your examination will not get lost. Enjoy!

Directions:
For each of the following poems, answer the following:

What is your literal translation of each stanza (or every four lines)? What do these lines connote?
What are the elements used in the poem? Give an example from the text.
Did the author use symbolism in the poem? What is you interpretation of these symbolisms?
What is the social or historical significance of the poem? What issues are being presented by the author?
Read the biography of the author. How is the poem significant to the life of the author?
What is the personal significance of the poem to you?
In general, what is the theme that the author is trying to convey?

Based on you insights from the poem, write you own poem (at least two stanzas, four lines per stanza). You may also choose to write a sonnet or a haiku.

Poem 1
The Road Not Taken
Robert Frost

Two roads diverged in a yellow wood,And sorry I could not travel bothAnd be one traveler, long I stoodAnd looked down one as far as I couldTo where it bent in the undergrowth;Then took the other, as just as fair,And having perhaps the better claimBecause it was grassy and wanted wear,Though as for that the passing thereHad worn them really about the same,And both that morning equally layIn leaves no step had trodden black.Oh, I marked the first for another day!Yet knowing how way leads on to wayI doubted if I should ever come back.I shall be telling this with a sighSomewhere ages and ages hence:Two roads diverged in a wood, and I,I took the one less traveled by,And that has made all the difference.

Poem2
Do Not Go Gentle Into That Good Night
Dylan Thomas

Do not go gentle into that good night,Old age should burn and rave at close of day;Rage, rage against the dying of the light.Though wise men at their end know dark is right,Because their words had forked no lightning theyDo not go gentle into that good night.Good men, the last wave by, crying how brightTheir frail deeds might have danced in a green bay,Rage, rage against the dying of the light.Wild men who caught and sang the sun in flight,And learn, too late, they grieved it on its way,Do not go gentle into that good night.Grave men, near death, who see with blinding sightBlind eyes could blaze like meteors and be gay,Rage, rage against the dying of the light.And you, my father, there on that sad height,Curse, bless, me now with your fierce tears, I pray.Do not go gentle into that good night.Rage, rage against the dying of the light.


Poem3
Television
Roald Dahl

The most important thing we've learned,So far as children are concerned,Is never, NEVER, NEVER letThem near your television set --Or better still, just don't installThe idiotic thing at all.In almost every house we've been,We've watched them gaping at the screen.They loll and slop and lounge about,And stare until their eyes pop out.(Last week in someone's place we sawA dozen eyeballs on the floor.)They sit and stare and stare and sitUntil they're hypnotised by it,Until they're absolutely drunkWith all that shocking ghastly junk.Oh yes, we know it keeps them still,They don't climb out the window sill,They never fight or kick or punch,They leave you free to cook the lunchAnd wash the dishes in the sink --But did you ever stop to think,To wonder just exactly whatThis does to your beloved tot?IT ROTS THE SENSE IN THE HEAD!IT KILLS IMAGINATION DEAD!IT CLOGS AND CLUTTERS UP THE MIND!IT MAKES A CHILD SO DULL AND BLINDHE CAN NO LONGER UNDERSTANDA FANTASY, A FAIRYLAND!HIS BRAIN BECOMES AS SOFT AS CHEESE!HIS POWERS OF THINKING RUST AND FREEZE!HE CANNOT THINK -- HE ONLY SEES!'All right!' you'll cry. 'All right!' you'll say,'But if we take the set away,What shall we do to entertainOur darling children? Please explain!'We'll answer this by asking you,'What used the darling ones to do?'How used they keep themselves contentedBefore this monster was invented?'Have you forgotten? Don't you know?We'll say it very loud and slow:THEY ... USED ... TO ... READ! They'd READ and READ,AND READ and READ, and then proceedTo READ some more. Great Scott! Gadzooks!One half their lives was reading books!The nursery shelves held books galore!Books cluttered up the nursery floor!And in the bedroom, by the bed,More books were waiting to be read!Such wondrous, fine, fantastic talesOf dragons, gypsies, queens, and whalesAnd treasure isles, and distant shoresWhere smugglers rowed with muffled oars,And pirates wearing purple pants,And sailing ships and elephants,And cannibals crouching 'round the pot,Stirring away at something hot.(It smells so good, what can it be?Good gracious, it's Penelope.)The younger ones had Beatrix PotterWith Mr. Tod, the dirty rotter,And Squirrel Nutkin, Pigling Bland,And Mrs. Tiggy-Winkle and-Just How The Camel Got His Hump,And How the Monkey Lost His Rump,And Mr. Toad, and bless my soul,There's Mr. Rate and Mr. Mole-Oh, books, what books they used to know,Those children living long ago!So please, oh please, we beg, we pray,Go throw your TV set away,And in its place you can installA lovely bookshelf on the wall.Then fill the shelves with lots of books,Ignoring all the dirty looks,The screams and yells, the bites and kicks,And children hitting you with sticks-Fear not, because we promise youThat, in about a week or twoOf having nothing else to do,They'll now begin to feel the needOf having something to read.And once they start -- oh boy, oh boy!You watch the slowly growing joyThat fills their hearts. They'll grow so keenThey'll wonder what they'd ever seenIn that ridiculous machine,That nauseating, foul, unclean,Repulsive television screen!And later, each and every kidWill love you more for what you did.

Poem4
Where the Sidewalk Ends
Shel Silverstein

There is a place where the sidewalk endsAnd before the street begins,And there the grass grows soft and white,And there the sun burns crimson bright,And there the moon-bird rests from his flightTo cool in the peppermint wind.Let us leave this place where the smoke blows blackAnd the dark street winds and bends.Past the pits where the asphalt flowers growWe shall walk with a walk that is measured and slow,And watch where the chalk-white arrows goTo the place where the sidewalk ends.Yes we'll walk with a walk that is measured and slow,And we'll go where the chalk-white arrows go,For the children, they mark, and the children, they knowThe place where the sidewalk ends.

Poem5
Alone With EverybodyCharles Bukowski

the flesh covers the bone and they put a mind in there and sometimes a soul, and the women break vases against the walls and the men drink too much and nobody finds the one but keep looking crawling in and out of beds. flesh covers the bone and the flesh searches for more than flesh. there's no chance at all: we are all trapped by a singular fate. nobody ever finds the one. the city dumps fill the junkyards fill the madhouses fill the hospitals fill the graveyards fill nothing else fills.

***end of the exam****

Philippine Literature Midterm

PHILIPPINE LITERATURE
ONLINE EXAMINATIONS
SECOND SEMESTER SY0809
CLASS OF JUSTIN NICOLAS

Basahin ang mga sumusunod na maikling kuwento at sagutin ang mga tanong pagkatapos ng texto. I-save ang mga sagot sa isang 97-2003 Word document file (.doc and extension). Mag-assign ng filename gamit and sumusunod na pormat: PL_(section)_(Pangalan).doc. (Hal. PL_CE1-1_Juandelacruz.doc). Ipadala ang inyong sagot sa angsosyoklasrum@yahoo.com. Ilagay din sa subject ng email ang subject (Philippine lit) section at pangalan (Hal. PL Midterm ME2-3 Juan dela Cruz). Importante na milagay ang pangalan at section sa filename ng document at subject ng email para mabasa ang mga sagot ninyo. Paalala: HUWAG magpasa ng XP o Word 2007 format (.docx) AT SAKA ANG MAGKOPYAHAN PANGIT.
Buwan, Buwan Hulugan Mo Ako ng Sundangni Lualhati Bautista
I
"Pangalan mo?"
Napaangat ang mukha ni Angela. Napatitig siya kay Doktor Isidro. Saglit na nagduda siya kung hindi kaya nag-uulyanin na ang matandang doctor at hindi na nito matandaan ang pangalan niya gayong maraming taon na silang magkakilala.
"Angela po," sagot ni Angela, "Angela Miguel."
Hindi nagbago ang timpla ng mukha ni Dr. Isidro. Hindi ito nagpakita ng anyo ng rekognisyon. At bigla'y nahulaan ni Angela na nagtatanong ito hindi dahil nakakalimot na ito kundi tinetesting nito kung siya ba, si Angela Miguel, ay nakakaalala na!
"May asawa?"
"Opo."
"Pangalan?"
"Onofre. Onofre Miguel," mabilis at tiyak na sagot niya.
"May anak?"
"Opo, meron!" Iyon ang hindi niya makakalimutan. Ang totoo, iyon ang kailanma'y hindi niya nakalimutan, kahit sa loob ng mga taon ng pagkabilanggo niya sa narerehasang puting silid na ulila sa mukha at hubog ng kapwa tao pero kadalasang sinasalakay ng iyak, tawa, daing, sigaw, at paghuhuramentado ng naglipanang baliw sa kanyang paligid.
"Ilan?"
"Isa lang po. Aliw po ang pangalan niya. Malaki na siya ngayon, Dok!" sunod-sunod na sagot ni Angela, at sinikap niyang pigilin ang piglas ng damdamin sa pagkatao niya. Baka mabigla siya, ipagyabang niya nang husto si Aliw. Baka mabigla siya, mapatawa-mapaiyak siya. Masama iyon, baka ibalik siya ni Dok sa puting silid na may bakal na rehas sa bintana't pinto.
Kaya nang tumawa si Angela, banayad na tawa lang:
"No'ng araw, Botik-kotik ang tawag namin sa kanya. Pero malaki na siya ngayon. hindi na niya magugustuhan ang Botik-kotik!"
Ngumiti na nang matipid si Dr. Isidro. "Maganda ang pangalan niya: Aliw."
Dahil sa kanila ni Onofre, iyon ang kahulugan ng pagsilang ng anak nila. Aliw.
Pero hindi niya babanggitin si Onofre kay doctor. Baka maalala ni Doktor na hindi siya dinadalaw ni Onofre. Halos mula pa ng araw na dalhin siya rito. At sampung taon na ang tagal n'yon.
Di bale na lang. Kahit noon, sa manaka-nakang pagsagi sa kanya ng katinuan, sinasabi-sabi niya sa sarili: di bale na lang. Wala siyang magagawa. Talagang gano'n ang buhay. Iniibig ka niya ngayon, bukas ay hindi na. Lalo na kung na-mental ka.
Hindi mo siya masisisi. Siyempre, nalalabuan din 'yong tao sa lagay mo. Siyempre, iniisip din no'n, baka hindi ka na makalabas diyan. Pasensiya ka na kung sakali ma't nag-asawa na siya sa iba. siyempre'y kailangan din niya ng makakasama sa buhay!
Pero laman na rin pala ng isip ng doktor si Onofre. At ngayo'y itinatanong nito sa kanya:
"Nawala na ang asawa mo. Pa'no paglabas mo rito? Sa'n ka uuwi?"
Nakanti ni Doktor ang hinanakit niya pero may hatid ding tuwa sa kanya ang laman ng mga salita nito. Nagkabuhay ang mukha ni Angela:
"Lalabas na 'ko, Dok?"
"Kung may matutuluyan ka."
"Meron po! Si Chabeng! Kaibigan ko 'yon! Nakita n'yo na 'yon, Dok! Nagpunta na siyang minsan sen'yo! Kinukumusta niya sen'yo ang lagay ko!"
Tumangu-tango si Doktor, pero hindi kumbinsido. "Tatanggapin ka kaya niya?"
"Kaibigan ko siya, Dok!" ulit ni Angela, at punung-puno ng pag-asa ang tinig nito. "Matalik kong kaibigan!"
Tatangu-tango pa rin si Doktor.
"At sabi n'yo sa kanya, siguro, minsan. puwede na 'kong umuwi. Parang pagsubok, sabi nyo. Dalawang araw-tatlong araw. Kung makakaya ko nang mabuhay uli sa labas," nagkaro'n na ng paninikluhod ang tinig ni Angela. "Dok, kayak o na! Magaling na 'ko!"
Tumitig sa kanya si Dr. Isidro. Parang ngayon lang ito nakukumbinse na magaling na nga siya. "E halimbawa mong pinauwi nga kita sa bahay ng kaibigan mo. ano'ng gagawin mo sa loob ng dalawa-tatlong araw na naro'n ka?"
"Dadalawin ko po'ng anak ko!"
"Sa'n ba naro'n ang anak mo?"
"Sa half-way home."
"Anong half-way home?"
Pangalan. Diyos ko, ang pangalan ng half-way home! Ano nga ba'ng pangalan no'n? Hindi niya natatandaan! Kinabahan siya na hindi na niya natatandaan ang mismong pangalan ng half-way home! Na sa isang pagkalingat niya sa loob ng mga panahong ito, naiwala niya ang pangalan !
Kinabahan siya na baka signos ito na hindi pa rin siya lubos na magaling. Na baka kasamang nawala ng pangalan ang isa pang piraso ng katinuan niya. Tuusin mo na alam niya ang pangalan ng half-way home maski no'ng bagong dating siya rito! Tuusin mo na gayong iniwan siya ng matinong pag-iisip niya, sa manaka-naka't biglaang pagdalaw nito, ang pinakamalaking dala-dala nito'y gunita ng half-way home na pinag-iwanan nila ni Onofre kay Aliw!
Sumakay sila ng taksi. Natatandaan niya pati kulay ng taksi: dilaw. Natatandaan niya iyon na para bang sa isang panahong darating, pag nakahanda na siyang balikan ang kanyang anak ay maaari siyang magsimula sa pagpunta sa half-way home sa pamamagitan ng isang dilaw na taksi!
Ang half-way home ay isang malaki't lumang bahay an ang mga bintana'y nababakuran ng kalawanging bakal. Nasa loob iyon ng isang bakurang naguguwardiyahan ng matatandang puno ng kaymito't mangga. Ibinigay nila si Aliw sa isang nakasalaming babae na ang buhok ay nasasalitan na ng puti at ang leeg ay nasasabitan ng kuwintas na perlas. Tinandaan niya ang mukha ng babae. Tinandaan niyang mabuti ang mukha ng babae para alam niya kung kanino kukunin si Aliw pagdating ng oras. Hiningi pa ng babae ang partida bautismo ni Aliw. Sabi pa nga ng babae, mabuti't tinanggap sa simbahan ang pangalang Aliw. Sabi naman ni Onofre, may Maria po kasi sa unahan. Maria Aliw.
"'Kako, ano'ng pangalan ng half-way home?" untag ni Dr. Isidro kay Angela.
Gustong magbigay ni Angela ng pangalan, kung maaari'y kahit mag-imbento na lang siya ng pangalan. Para malaman ng doktor na alam niya ang sinasabi niya. Para h'wag isipin ng doktor na baliw pa siya!
Nagtangka siya. Pero naunahan siya ng takot na makita ng doktor ang kasinungalingan sa kanyang mukha. At magalit ito't hindi siya palabasin.
Pinili ni Angela na aminin ang totoo:
"Nakalimutan ko!" kasunod nito'y napaiyak si Angela. "Diyos ko, nakalimutan ko!" na para bang iyon na ang pinakamalaking trahedya na maaaring mangyari sa mundo!
Pinabayaan siyang umiyak ni Dr. Isidro. Pinabayaan siya nang pinabayaan pero nang mukhang hindi siya titigil, tinapik siya sa balikat. "Sige lang, walang kuwenta 'yon," sabi nito. "Maski pinakamatatalinong tao'y nakakalimot. minsan nga'y kung alin pa ang pinakasimpleng bagay, tulad ng spelling ng one. o two."
Napahinto sa pag-iyak, napatanga si Angela sa doktor. Nakangiti sa kanya ang doktor.
"Pagpunta uli rito ni Chabeng, pasasamahin kita sa kanya. At, Angela. ang pangalan ng sinasabi mo ay Metropolitan Settlement House."
II
Mula ng hawakan niya ang papel ng pagka-superintendent sa ampunang ito'y libong kaso na ang dumaraan sa kanyang kamay. Dito na pumuti ang buhok niya, si Mrs. Buenaventura, at bagama't may bukas siya ng mukhang tulad sa isang istrikto't masungit na titser, sa iba't ibang paraan ay hindi rin niya maiwasang magkaro'n ng damdamin sa mga anak at ina - at minsa'y pati ama, na humihingi ng kanyang tulong.
Hindi ng tulong niya, kundi ng ampunang kinakatawan niya. Hindi siya mismo ang ampunan - kung baga'y siya lang ang tulay na tinatawid ng mga tao papunta sa isang sangktuwaryo. Ang ampunan mismo'y proyekto ng mga asa-asawa ng isang non-stock, non-profit organization ng malalaki't mayayamang lalaki. Sa kawalan yata ng magawa o mapagtapunan ng pera, nilikha ng mga nasabing babae ang ampunan mula sa isang lumang bahay-Kastila at ikinabit sa ilalim ng paying ng SWA na ngayo'y MSSD.
Naglayon iyong magsilbi sa mga indigent mothers na karaniwa'y mga utusang inimporta pa mula sa Bisaya't naanakan sa Maynila ng kung sino. Mga babaing walang asawa, walang kamag-anak, walang matakbuhan. Kukunin nila ang anak, aalagaan nang libre, habang ang ina'y namamasukan bilang labandera o yaya ng anak ng iba; at sa panahon na handa na ang ina na kunin ang anak niya, babakantihin nila ang duyang iiwan ng bata para ihanda sa ibang darating pa.
Pero nagkaroon ng mga kaso ng di-pagsipot ng ina, o ama. Si Lito L. ay inabot sa kanila ng pitong taon. Wala silang facilities para sa isang pipituhing taon na tulad halimbawa ng eskuwelahan. Obligadong ipasa nila si Lito sa ibang lugar na higit na makapagbibigay ng mga kailangan nito.
Kawawa ang bata. Bago nila natuklasan na abandoned child na pala'y malaki na ito't wala nang may kursunadang umampon pa.
Si Jennifer ay inabandon din - pero hindi rito kundi sa isang ospital. Sabi'y hindi raw makabayad sa ospital ang magulang ni Jennifer kaya pinaiwan ng ospital ang noon ay bagong silang pang bata bilang garantiya. Sanla, kung baga sa kasangkapan. Na araw-araw ang interes. Ibig sabihin: bayad sa nursery, bayad sa alaga, na araw-araw na ipinapatong ng ospital sa listahan ng utang ng magulang nito. Maaaring sa ikatlong araw ni Jennifer sa mundo ay limandaang piso lang ang pagbabayaran ng magulang niya. Ginawan ng paraan ng mag-asawa ang limandaan, nalutas nila ang problemang iyon pagkaraan ng isang lingo pero nang bumalik sila sa ospital, ang sinisingil na sa kanila'y isanlibo't limandaan.
Ayaw pa ring i-release ng ospital si Jennifer kung para man lang mapako na lang sa isanlibo limandaan ang utang ng magulang nito. Nanatili si Jennifer bilang sanla, bilang garantiya.
Inabot si Jennifer ng apat na taon sa ospital nang hindi natutubos. Sa loob siguro ng panahong iyon, nagkaanak na uli ang magulang niya at hinarap ng mga ito ang masaklap na katotohanang hindi na nila matutubos si Jennifer. No'ng malaki na si Jennifer, hinarap din ng ospital ang katotohanan na hindi na ito matutubos, at nagdesisyon silang ilista na lang ang bata bilang isa sa mga bad debts na naeengkuwentro ng kahit anong negosyo, pang-tax deduction na lang nila. At inilabas nila ng isterilisadong silid ng mga sanggol si Jennifer at ipinasa sa MSSD. Walang mapaglagyan ang MSSD, ibinigay nila ito sa settlement house.
At tinanggap ni Mrs. Buenaventura ang isang apat na taong bata na hindi marunong magsalita - sapagka't walang nagmalasakit kumausap dito sa panahon na kailangan nitong matuto; at hindi rin makatayo - sapagka't ang uuguy-ugoy na mga cribs sa ospital ay sinadya talaga para ma-discourage tumayo, at dumukwang, ang mga bata dahil makakaabala sa abalang mga narses.
Natuto ang MSSD sa kanyang mga karanasan. Nagbaba siya ng regulasyon sa kanyang mga sangay na ang batang hindi siputin ng magulang niya sa loob ng anim na buwan ay awtomatikong malalagay sa katayuan ng isang abandoned child, na awtomatikong maglalagay din sa kanya sa listahan ng mga batang eligible for adoption.
Natuklasan ni Mrs. Buenaventura na marami nap ala silang eligible for adoption.
Ngayo'y sinasabi niya sa payat na babaing kaharap niya. "Kung andito ang anak mo, t'yak na kilala ko. Ano ang pangalan ng anak mo?"
"Aliw," walang gatol na sagot ng babae. "Maria Aliw Miguel," mabilis na dugtong nito.
Aliw. Kinabahan si Mrs. Buenaventura. Sa kasalukuyan ay wala silang bata rito na nagngangalang Aliw, pero parang may isang panahon na meron silang gano'ng pangalan.
Aliw. May malabong gunitang gusting bumalik sa isip niya kaugnay ng pangalang iyon.
"Misis, ano'ng pangalan mo?" tanong ni Mrs. Buenaventura.
"Angela po. Angela Miguel."
"Anong taon mo dinala rito ang anak mo?"
"Sampung taon na po ang nakakaraan. Dalawang taon pa lang siya no'n. Mabilis na siyang lumakad pero. pero kokonti pa lang ang nasasabi niya. Si Aliw. Botik-kotik ang tawag namin sa kanya no'n, at kami ng asawa ko ang nagdala rito. Onofre po ang pangalan ng asawa ko. 'Yong mataas, pero payat na lalaki. Taga-Palawan ho siya."
Botik-kotik. Lumilinaw ang gunita sa isip ni Mrs. Buenaventura, at lumalakas ang kaba ng dibdib niya, na sinusundan ng di-maiwasang pagkalito sa kanyang mukha.
"Iisang anak kop o siya, ma'am!"
"S-sandali lang!" sabi ni Mrs. Buenaventura at tumindig siya, mabilis na nagpunta sa isang silid, inabala ang sarili sa salansan ng mga records sa filing cabinet.
Hinahamig niya't sinisikap payapain ang sarili. Diyos ko, nakagawa ba kami ng malaki't walang kapatawarang pagkakamali? Pero anong malay namin na isang araw ay bigla na lang sisipot ang babaing ito!
Nagtatagal siya sa silid, habang pinangangatwiranan ni Mrs. Buenaventura sa sarili ang mga regulasyon at aksiyon ng settlement house.
Sabi rito sa record ay nasa mental hospital ang babaing ito no'ng mga panahong iyon. alangan naming makipaglinawan pa kami sa isang nasa mental hospital! Alangan namang i-monitor pa namin sa doktor ang progreso niya. kami rito'y mga abalang tao!
Pero ang baliw na babae noon ay tila binalikan ng ngayon ng matinong pag-iisip. pa'no kung balikan uli siya ng pagkabaliw bunga ng sasabihin niya ngayon dito?
Hindi, hindi ko kasalanan pag may nangyari sa kanya. Wala kaming magagawa. 'yong kapakanan ng bata ang una naming dapat intindihin!
Sumunod lang ako sa batas. hindi nila 'ko maaakusahan ng krimen!
Sa huli, wala ring nagawa si Mrs. Buenaventura kundi labasin at muling harapin ang babaing naghahanap sa kanyang anak.
"A, Misis. k'wan, kinuha ko ang record ng anak mo. Na-mental ka pala. Magaling ka nab a?"
Nahihiyang umamin ang babae. "H-hindi ko ho sigurado. Pero pinayagan na ho akong lumabas ng doktor. Hanggang sa makalawa ho, Ma'am. Parang pagsubok daw, k-kung kayak o na ngang pumirmi dito," at mabilis nitong idinugtong, sa tinig na napauunawa: "Ma'am, hindi ko pa naman kukunin ang anak ko, e. Dadalawin ko lang po!"
Tumango't naupo na uli si Mrs. Buenaventura. "Samakatuwid, mula't sapul. hindi mo nadadalaw ang anak mo?"
"Nasa mental nga po ako."
"E ang asawa mo?"
Nakita ni Mrs. Buenaventura ang pagdidilim ng mukha ng kausap. "H-hindi ko ho alam!"
"Hindi rin niya dinadalaw ang anak mo," sabi ni Mrs. Buenaventura.
Kumirot na ang mukha ng babae. Nadama ni Mrs. Buenaventura ang pagsama ng loob nito, na sinikap nitong takpan ng maikli't walang damdaming tanong. "Gano'n ho ba?"
"At alam mo, iha, meron kami ritong mga regulasyon. Kailangan, maski narito ang bata, dinadalaw din ng magulang niya. Pag anim na buwan nang hindi dinadalaw ang bata, napipilitan na kaming ideklara siya na abandonado."
Napaangat ang mukha ng babae na parang hindi naintindihan ang salitang abandonado.
"Ibig sabihin, pinabayaan na. Iniwan na."
"Hindi ko ho iniwan lang ang anak ko!"
"Oo, pero ang sinasabi ko sa 'yo, ang regulasyon namin."
"M-mahal ko po ang anak ko, ma'am!" giit pa rin ng babae. "Babalikan ko siya talaga. Kukunin ko. Kahit akong mag-isa ang magpapalaki!"
"Pero meron nga kaming mga regulasyon," giit naman ni Mrs. Buenaventura. "Angela, ang unang isinasaalang-alang namin dito'y ang kapakanan ng mga bata. Pero hindi naman basta gano'n na lang. Bago kami gumawa ng hakbang, pinipilit din naming macontact muna ang magulang niya. Sinusulatan namin, pinapupuntahan namin. nananawagan pa nga kami sa mga diyaryo!" Inililitaw na ni Mrs. Buenaventura ang mga sulat at ginupit na balita sa diyaryo na kasama ng records ni Aliw. "Gano'n ang ginawa namin sa kaso ni Aliw. Eto, o: nakatatlong sulat kami sa mister mo. Eto pa nga ang panawagan namin sa People's. Basahin mo, o: Tinatawagan si Mr. Onofre Miguel ng 38 Caballero St., Tundo, Maynila, na makipagkita sa Metropolitan Settlement House. Ang ibig kong sabihin, ginawa naming ang lahat para makaharap ang mister mo, makausap namin."
Nag-uumpisa nang mang-usig ang mata't tinig ng payat na babae. " Anong ibig n'yong sabihin ?
"Ikaw, alam naming nasa mental ka. No'ng mga panahong iyon, Malabo pa kung gagaling ka o hindi. Kaya ang mister mo ang sinisikap naming makausap."
At ang kabadong tinig ng babae'y naging hiyaw. "Ano'ng ibig n'yong sabihin?"
Lumikot ang mga mata ni Mrs. Buenaventura, naghanap ng sino mang abot-sigaw niya, na makakadalo sa kanya kung sakali't bigla'y maging bayolente ang kausap niyang dati'y baliw.
"No'ng mga panahong iyon, may isang mag-asawang gusting umampon kay Aliw." tinatatagan ang sarili, banayad na umpisa niya.
Nakita niya ang pamumutla, pagkagimbal ng babae.
". pero tinitiyak namin na may kakayahan talaga ang pinagbibigyan namin sa mga bata."
Nanginginig ang kausap niya. Parang nililindol.
". na maski pa'no'y liligaya ang bata do'n sa magiging magulang niya. Misis, ang kapakanan ng bata ang una sa lahat ay --. Misis, h'wag! Leo, Marcial, dali kayo!"
Bago nakadalo sina Leo at Marcial ay bumagsak na ang babaing nagtangkang tumindig!
III
Umiinom na naman si Onofre. Gabi-gabi sa loob ng nakaraang isang linggo'y wala na siyang ginawa kundi uminom. at uminom nang libre! Marami siyang kabagang sa dating lugar, at big shot ang tingin sa kanya ngayon ng mga tagarito. Binabati siya, pinakikibagayan, pinangingilagan, pinaiinom. Hindi niya gusto ang pakikibagay na luwal ng pangingilag sa kanya ng mga tao pero wala siyang mapamilian - kailangan niyang uminom! Hindi naman sa nasasabik siya sa alak, dahil maski no'ng araw ay hindi siya isang lalaking lasenggo. Tahimik na tao siya, marunong makisama, hindi mahilig sa gulo. Basta nabubuhay siya sa pagdidiyaryo-bote, tapos! Basta nakapag-uuwi siya ng pambigas at pang-ulam ng mag-ina niya.
Pero iba no'n at iba ngayon. Noon ay naguguluhan lang siya sa buhay niya. Ngayon, naguguluhan na'y namamait pa.
No'ng bago siya napilitang ipasok sa mental hospital ang asawa niya, sa maghapong pagbababad niya sa mga kalye, ang problema niya'y isang tanong tungkol kay Angela: Nababaliw nga kaya siya? Natatakot siyang baka nababaliw na nga si Angela, natatakot siyang nababaliw na nga si Angela at sa isang pagkakataong wala siya sa bahay ay may mangyari pati sa anak niyang si Botik. Naaalala niya lagi 'yong baliw na inang walang awing dinukot ng plais ang mata ng anak niya. naaalala niya 'yong baliw na amang nagtarak ng krus sa dibdib ng kanyang anak sa matinding paghahangad nito na itaboy ang masamang espiritung lumalamon daw sa katawan at utak ng bata.
Pero pa'no pag ipinasok niya sa ospital si Angela? Sino pa ang titingin kay Botik? Pareho lang silang walang kamag-anak sa lunsod. Siya - sa Palawan siya isinilang at lumaki. Napunta lang siya sa Maynila sa paghahanap ng kapalaran. Si Angela - isang galing sa Iloilo na naloko ng isang kinatawan dawn g employment agency. Ipinasok na katulong sa Maynila, ginahasa, ipinagbili, pinagpasa-pasaan ng mga parukyanong Intsik - lumang kuwento, para kang nagbasa ng kuwento sa komiks.
Kung bakit ngayo'y parang nababaliw si Angela, hindi niya alam. Ewan niya kung may kinalaman dito ang naging kapalaran niya sa lunsod. Maaari din naming nasa lahi na talaga ni Angela ang pagkabaliw. O baka dahil napaglilipasan ng gutom si Angela?
Hindi niya alam.
Anu't anuman, kononsidera ni Onofre na ipasok sa ospital si Angela, lalu na nang kakitaan niya ito ng malalang pakikipagtalo sa sarili sa kanyang pag-iisa, ng pagpupumilit sa buwan na "hulugan siya ng sundang na pambukas ng kanyang tiyan" sa kalaliman ng gabi, sa pakikipagkagalit sa mga aninong hindi niya maubos-maisip. At bahagi ng paghahanda ni Onofre sa paglala ng kalagayan ni Angela ang pag-alam sa kung paano kaya si Botik kung saka-sakali.
Sa pamamagitan ni Chabeng, natuklasan ni Onore ang tungkol sa settlement house. Nakipagkita siya ro'n. At habang pinag-iisipan niyang mabuti ang gagawin kay Angela, inihanda ang mga kailangang isumite sa ampunan, tulad ng mga sertipiko ng kapanganakan at pagkabinyag kay Botik-kotik.. kay Maria Aliw.
Hanggang isang araw ay umuwi siya sa malalang pagkakagulo ng mga kapitbahay. Si Angela raw, ayon sa paniwala nito, ay hinulugan na ng buwan ng sundang at ngayo'y sinisikap buksan ang sariling tiyan para isolo do'n ang kanyang si Aliw - dahil do'n lang makakatiyak ng kaligtasan ang isang bata, sa tiyan ng kanyang ina!
Pinagmadali siya ng mga kapitbahay sa paggawa ng desisiyon. May nagsilid ng ilang damit ni Aliw sa isang supot na plastik, may nagsilid ng ilang damit ni Angela sa isang supot na plastik din. May nag-abot sa kanya ng pantaksi. May tumawag ng taksi para sa kanila.
At mula sa araw na ipasok niya sa pagamutan si Angela, ang kustiyon ng kung nababaliw na nga ba ito'y napalitan ng ukilkil ng tanong na, gagaling pa kaya siya?
Kailangang gumaling siya. Kailangang makuha namin si Botik. Diyos ko, h'wag mong pabayaan magkaganito ang pamilya ko!
Una'y para madagdagan pa ang kita niya para magamit niya sa mga gamut ni Angela at mga pasalubong kay Botik-kotik, at pangalawa'y para matakasan ang pag-iisa niya't pangungulila sa gabi, nagdagdag pa ng hanapbuhay si Onofre: nagtinda siya ng balut, naghugas ng mga pamasadang diyip, nagtulak ng mga kariton ng gulay. Sa kanto ng Tayuman at Felix Huertas, sa piyer, sa Asuncion. kahit sa mga lugar kung saan naglipana ang mga pulis at magnanakaw, kahit sa mga oras ng curfew na lumilitaw ang mga Metrocom at tumatago ang mga kriminal!
Sampung taon pagkaraan at iba na ang tanong ngayon ni Onofre sa sarili kaugnay ni Angela: kumusta na kaya siya ? Gusto niyang dalawin si Angela pero natatakot siyang malaman kung kumusta na kaya ito. Baka mas malala pa si Angela sa dati. Baka patay na. At pa'no kung gumagaling na si Angela at itanong sa kanya, kumusta na ang anak natin? Hindi niya masasabi kay Angela na sa loob ng nakaraang sampung taon ay hindi niya nakita ang anak maski minsan. Hindi pa rin siya makapagpakita rito hanggang ngayon. Wala siyang madadala sa anak maski mumurahing manika. Hindi niya maiuuwi ang anak kung sakali't gusto nitong sumama sa kanya, sa simpleng dahilan na wala siyang bahay na mapag-uuwian dito. Hindi niya masasabi sa anak kung saan siya galing at inabot siya ng sampung taon bago muling lumitaw.
Kaya umiinom siya. Wala siyang magawa sa problema niya kundi uminom at ipagluksa ang buhay niya sa bawa't magdamag.
Pero hindi tama ito, ngayo'y sinasabi ni Onofre sa sarili, habang pinagmamasdan ang matapang at mumurahing alak sa baso niya. Kailangan, magpakatino ako, maghanap ng trabaho, magplano ng buhay namin. May pamilya 'ko, hindi tama 'tong uminom lang ako gabi-gabi. Kailangang balikan ko ang pamilya ko!
"'Ba, pare, nagtatagal ang baso sa 'yo. Palakarin na 'yan, 'ba!"
Nagkantahan ang mga kainuman ni Onofre. Tagay na, tagay pa; tulad ng tagay mo kagabi ! Sumigla ang kantahan nila at nasingitan ng mga linyang bastos.
Dinala ni Onofre ang baso sa bibig niya. Tinungga. Umangat ang mukha niya mangyari pa. Nang maaninaw niya ang tila multong nakatayo sa likuran ni Imo. Natigilan siya. Napakurap. Lasing na 'ata siya, namamalikmata na siya. nakakakita na siya ng mga kaanyuang imposibleng mapunta sa harapang ito!
"'Nofre?"
At natiyak niyang nagsalita nga ang nasa likuran ni Imo, dahil bumaling sa direksiyon ng tinig ang mga ulo sa palibot niya.
"Angela?"
Blangka ang mukha ni Angela. Hindi nanunumbat ang tinig, hindi nagtatanong. nagpapahayag. "Umiinom ka lang pala diyan."
"Angela?" hindi pa rin makapaniwala si Onofre. Kasabay nito'y parang wala sa sariling napatayo siya. Dahan-dahang napahakbang. Natahimik sandali ang mga kainuman niya, bago dahan-dahang gumapang ang anasan. Si Angela. Aba, si Angela nga !
"Kelan ka lumabas? Sa'n ka umuuwi?" nakaangat na ang dalawang kamay ni Onofre sa tangkang paghawak sa magkabilang balikat ni Angela. Nag-uumpisa nang magkabuhay ang mga damdamin sa loob niya: pananabik, kasiyahan, suyo. "Angela."
Bahagya pa lang sumasayad ang mga kamay ni Onofre sa magkabilang balikat ni Angela nang mapaigtad siya, mapahugot ng marahas na hininga, manlaki ang mga mata sa masidhing pagkagimbal. "Angela!"
Kasabay nito, ang pulasan ng mga nakapaligid. May napatalon, may napatakbo, may nasubasob. Bumagsak ang upuang bangko, nabasag ang mga bote't baso, sumabog ang pulutang mani, lumipad ang mga sigarilyo. Alam nilang baliw si Angela, nasa mental, tumakas lang siguro, at narito ngayon para pumatay! Takbo kayo, papatayin tayo ni Angela!
BALITA, balita! Si Onofre Miguel, 36, ay bigla na lang sinaksak ng asawa niyang si Angela Miguel y de la Cruz sa isang tindahan sa panulukan ng Caballero at Matimtiman Streets sa Tundo, Maynila. Si Angela ay napag-alamang kagagaling lamang sa National Mental Hospital at pinalabas sandali ng mga doktor sa pag-asang magaling na ito at bilang paghahanda sa lubusang pagre-release sa kanya, samantalang si Onofre ay kalalaya lamang mula sa city jail ng Maynila. Si Miguel ay nasangkot sa salang panghoholdap na may kasamang pagpatay noong 1973, hindi nabistahan minsan man sa loob ng nakaraangg sabib sampung taon, at pinalaya ng korte sa bisa ng appeal na inihain ng isang human rights organization kaugnay ng pagkayurak sa karapatan ng akusado sa mabilis at makatarungang paglilitis.
Ang bangkay ni Onofre Miguel ay nakaburol ngayon sa barangay headquarters ng kanilang lugar, samantalang si Angela Miguel naman ay ibinalik sa mental hospital ng mga nakasaksi.
(3rd Prize, Palanca Memorial Awards for Literature)
Mga Katanungan
Ipaliwanag ang ibig sabihin ng pamagat?
Sino-sino ang mga tauhan sa kuwento? Ilarawan ang karakter ng bawat tauhan.
Ihanay ang PLOT ng kuwento.
Ano ang mga tunggalian (conflict) na naganap sa kuwento?
Paano pinapakita sa kuwento ang abang kalagayan ng mga kababaihan sa lipunan?
Ano sa tingin ninyo ang bahagi ng kalalakihan para mabago ang kalagayan nga mga kababaihan?
Sa katapusan, paano naaapektuhan ang mga kalalakihan kung hindi niya kayang igalang ang karapatan ng mga kababaihan. Sino ang talo sa huli? Bakit?
Ano ang istilong ginamit ng manunulat para mapalutang ang tema ng kuwento?
Sumulat nga isang tula, sanaysay, o maikling kuwento tungkol sa paksang “women and gender.”

Intro to Humanities Midterm

Introduction to Humanities Midterm Examination
Please email your answers as an attachment to angsosyoklasrum@yahoo.com. Assign a filename that will include your year and section and your real name. Ex HU110MT_BBF 2-1_Mirasol.doc). PLease use the Compatibility mode or the 97-2003 Word Format. Do not submit a document with .docx extension. On the subject line of your email, indicate "Humantiies" "BBF 2-1" "(your name)".
1. Look for two Filipino Natioanal Artists for painting and sculpture.
2. Write a short biography on the artist.
3. Get a sample picture of his/her work and paste it on your exam.
4. Interpret the painting/sculpture using the semiotic, iconic, symbolic and judgment planes.
5. Put the important details of the artwork (title, year,medium, provocation, etc.).
6. Write a short essay on the social significance of the painting or sculpture and its contribution to promoting nationalism.Justin Nicolas
Enjoy life! Be Creative and Learn!

From aurelio locsin salVacion FFive Snakes

FFive Snakes
There were five snakes that paraded,
Crossed each others’ path
Seeking its sure ground in disarray.
Five snakes that went around,
White, yellow, green, orange, and blue,
And yet another one that appeared to be white.
Snakes went around
With the beat of the lyres
Of tired young minds
Who do not understand why they roam
with this multitude,
silently walking without purpose
asking if at the end of the circling around,
The snakes get to dance
and boast its color and air.
The other white snake not contented
with the chaotic display,
Chose to put itself in the way
Of which it left years back.
Who is responsible,
Who sowed confusion
In the silently unplanned march
That created those snakes that
do not play with each other.
In their minds
Of pompous cheer,
Of coat of arms that is
Queer or does jeer.
From above gods look down,
Laughing at their pawns,
Gathered in disarray,
Mirrored the beat
That the gods hide but know,
That this day
These snakes will crawl empty,
No song, no dance,
No word to say,
No story to boast,
Just pawns sharing,
Trying to make sense
Of the all-together meaningless march.
Of learned incompetence
The gods boast
The pawns learn well
And yet not so well,
Those who thought
And indeed deep, to what really is,
were nowhere near the five roaming snakes.
Like scales the pawns scat
Like of the bones of the gods rot,
Seeking the best way
to make sense of the day.

(February 9,2009
aurelio locsin salVacion)

Mula kay aurelio locsin salVacion "Seminar"

Seminar (Enero 22, 2009)
Hindi ko maintindihan
Bakit ako nakaupo
Dito sa silid
Nakikinig sa mga salita
Na nagaangking talino
Pantas kuno ng makabagong pag-iisip
Pagyayabang ng kaisipang
Magbabago daw sa lipunan
Nangungutya
Sa kung ano
Na naging bahagin na ng iyong
Pagkatao
Babasagin ba
O sasalaminin
Ngunguyain ko
Nanamnamin
Maduduwal
isusuka din naman
Sino ang pantas
Sa amin
Ang matalim na salita
Na humahamon sa paniniwala
Ng marami na sa ilang saglit
Ay umani na ng palakpak
May pagtanggap
Sa pagkawasak
Sa pagkapakababa
Sa mga ulap ng kaululan,
O ako
Na napaisip
Bakit ako nandito
Sa silid na ito
Nagtitiyaga,
Nagpapanggap na
Tanggap ko rin
Nagpapakahunyango
dahil sa
mapagpanggap din naman
ang nag-aaring siya
ay pantas
dios na puta din naman
na sa negatib
ang siyang hunyango
at ang totoong
sayaw sa bubog
na parang puki
ng bakla
na wala naman.
Huwag na lang kaya
Hanggang dito na
Lang at bago
Maisip ko rin
Na ako ay isang dios
Na putik
Sa bakal na
Kalawang ang puri,
Walang kapit
Hangin ang nasagip
Magmamaneho na lang ako
Palayo sa lahat
Ng ito
Na higit pa sa pagpapakapantas
Ay may patutunguang
Landas na dama
Ang pagbabago
Sa buhay
Ng mga nagaantay
Ng tulong
Habang umaandar ang
Metro ng laway ng pantas.

Mula kay aurelio locsin salVacion "Pintig ng Kimi"PINTIG NG KIMI (Enero 24, 2009)

PINTIG NG KIMI (Enero 24, 2009)
Tahimik ang gabi
Nang sumigaw ang pintig
Sa kanyang mga ugat
Nagngangalit na parang
Sasabog na bulalakaw
Sa mga langit
Kakambal na huni
Ng mga kuliglig
Bawat kibot
Ay tila paninikip
Ng diwang di nailabas
Ng mga ugat na sinakal
Pigil na sigaw
Tulad ng dilim sa gabi
Kimi na tila mahina
Ayaw tumutol ngunit
Nagpupumiglas
Tumututol ng pabulong
Sa langit na pikit
Umaasang sa pagmulat
Wala na ang sigaw
Ng dilim.
Sa araw ay tahimik
May pag-awit sa paggawa
Walang sumbat at pangngutya
Na ala-alang ayaw sambitin.
Hapo ang laman
Ngunit himlay ang loob
Lumilipas ang oras
Na di pansin ang pait
Nagmamaang-maangan
Na tila salat
Sa pagkaunawa
Nagpapanggap na kulang
Sa wastong pagkamalay
Babalutin ng lait
Ttawa ang madla
Kimi siyang muli
Pagtapos ng gawa.
May pangamba sa paghimlay
Mga multo ay andyan na
Dadalaw muli
Sa tahimik na gabi.
Tatakas ang payapang
Hangin at lamig
Ang labi sa isip
At sigaw ng pintig ng kimi.

Mula kay aurelio locsin salVacion "Exit"

EXIT 1 (Bangon Na)
(Enero 25, 2009)
Parang langgam nanaman
Ang mga tao
Sa pagsikat ng araw
abala sa pagpapaganda
ikot parang trumpo
hala sige takbo
labas sa pinto
parang hinila ng magnet
sa pila.
Sige pa tulak,
isiksik ang sarili
sa malasardinas na MRT at FX
palitan ng mukha
banggaan ng mga tuhod
na di na makayang sumayad sa sahig,
nagsasalamin sa mass transport
na solusyon daw sa trapik
at pagsikip sa Maynila,
pinakamabilis na biyahe
at pagluwag ng langit.
Review, tsika,
Praktis ang dila
Para tumaas ang benta.
Mahalaga kuno ang future.
Handa nang sumabak
Dala ang lahat
Maliban lang
ang pinagmulan
ng buhay at
magdamag na Pahinga.

Taglish: Hanggang Saan? by Bienvenido Lumbera

Taglish: Hanggang Saan?

Bienvenido Lumbera

May nagtanong kung ang paggamit ng Taglish sa kolum na ito ay recognition on my part na tinaggap kong maaaring gawing basis ng wikang “Filipino” and Taglish. Ngayon pa man ay nililinaw ko nang hindi lengguwahe and Taglish. Ito ay isa lamang convenient vehicle para maabot sa kasalukuyan an isang articulate sector ng ating lipunan na unti-unting nagsisikap gumamit ng Pilipino.

Importnanteng makita nang sinumang gumagamit ng Taglish na limited and gamit nito. Dahil sa binubuo ito ng mga salitang galling sa dalawang wikang not of the same family, makitid ang range of expressiveness nito. Ang sensibiliteng ni-reflect nito ay pag-aari ng isang maliit na segment ng ating lupinan, at ang karanasang karaniwang nilalaman nito ay may pagka-superficial.

Isang makatang malimit banggitin kapag pinag-uusapan ang paggamit sa taglish ay si Rolando S. Tinio. Sa kanyang koleksyon ng tulang tinawag na Sitsit sa Kuliglig, may ilang mga tula na pinaghalong English na sulatin. Effective lamang ang Taglish, gaya ng pinatutunayan na rin ng mga tula ni Tinio, kapag Americanized intellectual and speaker, at ang tone ng tula ay medyo tongue-in-check or sarcastic. At kahit na sa ranks ng Americanized Filipino intellectual, and profounder aspects of cultural alienation ay hindi kayang lamanin nang buong-buo ng Taglish.

Better described marahil and Taglish as a “manner of expression.” Ibig sabihin, sa mga informal occasions, mas natural sa isang English-speaking Filipino na sa Taglish magsalita. Sa light conversation, halimbawa. Pero para sa mga okasyong nangangailangan ng sustained thought, Taglish simply won’t do. Walang predictive patterns and paghahalo ng vocabulary at syntax ng dalawang lengguwaheng magkaiba ng pamilya. Dahil dito, maraming stylistic and logical gaps na nag-iinterfere sa pag-uunawaan ng manunulat at mambabasa.

Kailangan sa Taglish ang spontaneaous interactionng nagsasalita at ng nakikinig. Sa pamamagitan ng physical gestures, facial expressions, o tonal inflection, nagagawa ang filling-in na siyang remedyo sa mga stylistic at logical gaps. Maaari naming sa pagtatanong linawin ng nakikinig ang anumang ambiguity sa sinasabi ng kausap.

Sumakatuwid, ang pagsusulat sa Taglish, cannot be a permanent arrangement. Kung talagang nais ng manunulat na magcommunicate sa nakararaming mambabasa, haharapin niya ang pagpapahusay sa kanyang command ng Pilipino. Para sa manunulat, isang transitional “language” lamang ang Taglish. Kung tunay na nirerecognize niya na napakaliit at lalo pang lumiit ang audience for English writing, hindi siya makapananatiling Taglish lamang ang kanyang ginagamit. Maliit pa rin ang audience na nakauunawa sa Taglish pagkat nagdedemand ito ng adequate control of English. Magbalik sa English. O tuluyang lumapit sa Pilipino. Ito ang alternatives para sa Taglish users ngayon na hangad pa ring magpatuloy sa pagsusulat.

Valediciton sa HIllcrest by Rolando S. TinioValediction Sa Hillcrest

Valediction Sa Hillcrest


Rolando S. Tinio
(Iowa City, 1958)

Pagkacollect ng Railway Express sa aking things
(derecho na iyon sa barko, while I take the plane),
inakyat ko muli ang N-311, at dahil dead of winter,
nakatopcoat at galoshes akong
nagturn right sa N wing ng mahabang dilim
(tunnel yatang aabot hanggang Tundo).
Sa isang pitik, nagshrink ang imaginary tunnel,
Nagparang ataol

Or catacomb.
Strangely absolute and impression
Ng hilera ng mga pintong nagpuprusisyon—
Individual identification, parang mummy cases,

De nameplate, de numero, de hometown address,
Antiseptic and atmosphere, streamlined yet,
Kundi catacomb, at least
e filing cabinet

Filing, hindi naman deaths ha.
Remebrance, yeah. Iyong medio malagkit,
Porque alam mo na, I’m quitting the place
after two and a half years.
After two and a half years,
Di man nagkatiempong mag-ugat (ika nga), siempre’y
Naging attached, parang morning gloring
Mahirap nang mapaknit sabarbed wire trellis.

At pagbukas ko sa cuarto,
Hubo’t hubad na ang mattresses,
Wala nang cushion sa easy chair,
Mga drawer ng bureau’y nakanganga
(sabay-sabay mag-ooration,
nagkahiyaan, nabara).

Of course, tuloy and radiator sa paggaralgal:
Nasa New York na si Bob and the two Allans.
Iyong mga quarterbacks across the hall,
Pihadong panay ang display sa Des Moines.

Don and Ocntance aren’t coming back at all
Gusto ko mang magpaalam—
To whom?

The drapes? The washbowl? Sa double-decker
Na pinag-ikot-tkot naming ni Kandaswamy
To create space, hopeless, talagang impossible.
Of course, tuloy ang radiator sa paglagutok.
(And the stone silence, nakakaiyak kung sumagot.)

Bueno let’s get it over with.
It’s a long walk to the depot.
Tama na ang sophistication-sophistication.

Sa steep incline, pababa sa highway
Where all things level, sabi nga,
There’s a flurry, ang gentle-gentle.
Pagwhoosh-whoosh ng paa ko,
The snow melts right under.

nagtutubig parang asukal,
huhuhulas, nagsesentimental.ð